Khám phá vòng đời của Muỗi

LOẠI CÔN TRÙNG GÂY BỆNH SỐT XUẤT HUYẾT VÀ NHIỀU BỆNH NGUY HIỂM KHÁC

Theo thống kê của Bộ Y tế từ đầu năm đến 25/04/2024, cả nước ghi nhận hơn 16.000 trường hợp mắc sốt xuất huyết, 1 trường hợp tử vong. So với cùng kỳ năm 2023 số trường hợp mắc bệnh sốt xuất huyết giảm 1,6 lần, trong đó có 1 trường hợp tử vong (giảm 5 ca so với cùng kỳ). Trong tuần 17 (22/04/2024 đến ngày 28/04/2024), TP. Hồ Chí Minh cũng ghi nhận 131 trường hợp mắc bệnh sốt xuất huyết, tăng 1% so với trung bình 4 tuần trước. Tổng số ca sốt xuất huyết tích lũy từ đầu năm 2024 đến tuần 17 là 2.854 ca. Các quận huyện có số ca trên 100.000 bao gồm Quận 1, Quận 7 và TP. Thủ Đức.Trung bình mỗi ngày có từ 30-40 ca mới và 40-50 ca nhập viện tại các bệnh viện trên địa bàn. (theo báo điện tử Bộ Y Tế).

Để có biện pháp phòng trừ muỗi hiệu quả chúng ta cần tìm hiểu về đời sống của loại côn trùng nguy hiểm này. Hiện nay có hơn 3.000 loài muỗi sinh sống trên Trái đất. Các loại muỗi phổ biến muỗi thuộc các chi Aedes, Culex và Anopheles. Mỗi loại đều có đặc điểm riêng và có khả năng truyền các bệnh khác nhau.

Muỗi là loài côn trùng nhỏ biết bay, chúng không những gây phiền toái mà còn rất nguy hiểm. Các bệnh do muỗi truyền giết chết nhiều người trên toàn thế giới hơn bất kỳ sinh vật nào khác: Sốt xuất huyết, sốt rét, virus Zika, sốt vàng da, bệnh sốt Rift Valley, viêm não Murray Valley, sốt Chikungunya, Dirofilaria immitis, viêm não Nhật bản… Bệnh sốt xuất huyết do muỗi vằng (Aedes aegypti) truyền bệnh. Thường đầu mua mưa, ẩm ướt tạo điều kiện cho muỗi sinh đẻ nên bệnh sốt xuất huyết.

Hiểu rõ về vòng đời của muỗi giúp chúng ta có biện pháp phòng chống hiệu quả. Nội dung này sẽ trình bày chi tiết về vòng đời của muỗi gây bệnh sốt xuất huyết. Vòng đời của muỗi gây bệnh sốt xuất huyết trải qua 4 giai đoạn: trứng, ấu trùng (bọ gậy), nhộng và muỗi trưởng thành.

1. Giai đoạn 1: Trứng

- Muỗi cái sau khi hút máu no sẽ tìm nơi thích hợp để đẻ trứng.

- Muỗi chỉ cần một lượng nước nhỏ đẻ đẻ trứng. Tùy loại và điều kiện môi trường trứng sẽ nở trong vòng vài ngày đến vài tháng.Thường muỗi đẻ 50-100 trứng tuy nhiên một số loài có thể đẻ tới 300 trứng cùng một lúc. Muỗi cái đẻ 3-4 lần và có thể 500 trứng trong một vòng đời.

- Trứng muỗi thường được đẻ thành từng mảng trên mặt nước tĩnh lặng, có bóng râm như xô nước, chum vại, bể chứa nước sinh hoạt,…

- Giai đoạn trứng kéo dài từ 2 - 5 ngày, tùy thuộc vào điều kiện môi trường.

2. Giai đoạn 2: Ấu trùng giai đoạn 1 còn được gọi là lăng quăng  hoặc bọ gậy

- Sau khi nở từ trứng, ấu trùng muỗi, hay còn gọi là bọ gậy, sẽ phát triển trong nước.

- Bọ gậy có thân hình thon dài, chia thành 3 phần: đầu, ngực và bụng.

- Bọ gậy hô hấp bằng ống thở ở phần ngực.

- Bọ gậy di chuyển bằng cách uốn vặn cơ thể.

- Bọ gậy ăn tảo, vi sinh vật và các chất hữu cơ trong nước.

- Giai đoạn ấu trùng kéo dài từ 5 - 7 ngày, trải qua 4 lần lột xác.

3. Giai đoạn 3: Nhộng

- Sau khi trải qua lần lột xác thứ 4, ấu trùng muỗi sẽ chuyển sang giai đoạn nhộng.

- Nhộng muỗi có hình dạng cong, một đầu to, một đầu nhỏ, không có khả năng di chuyển.

- Nhộng muỗi hô hấp bằng lỗ thở ở phần ngực.

- Giai đoạn nhộng kéo dài từ 2 - 3 ngày.

4. Giai đoạn 4: Muỗi trưởng thành

- Sau khi hoàn thành giai đoạn nhộng, muỗi trưởng thành sẽ chui ra khỏi vỏ và bay lên.

- Hình thái muỗi trưởng thành có kích thước nhỏ, thân hình thon dài, chia thành 3 phần: đầu, ngực và bụng.

- Muỗi có 2 cánh và 3 đôi chân.

- Thời gian sống của muỗi trưởng thành tùy thuộc vào mỗi loài ngắn nhất trong 2 tuần. Mỗi số loài 2-3 tháng và có thể 6 tháng, thường thời gian này muỗi ở trạng thái ngủ đông. Ở vùng Bắc cực, muỗi ngủ đông 2 lần  nên thời gian sống kéo dài một năm.

5. Khác biệt muỗi đực và cái

Bảng 1: sự khác biệt giữa muỗi đực và muỗi cái

6. Phòng chống muỗi

Hiểu rõ về vòng đời của muỗi giúp chúng ta có biện pháp phòng chống hiệu quả như:

- Loại bỏ các vật dụng chứa nước đọng, thay nước thường xuyên

- Sử dụng vợt muỗi, màn, lưới chống muỗi.

- Phun thuốc diệt muỗi định kỳ.

- Sử dụng sản phẩm sinh học diệt lăng quang (ấu trùng muỗi, còn gọi bọ gậy) để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

TÀI LIỆU THAM KHẢO:

https://norfolkcountymosquito.org/mosquito-biology/

https://mosquitonix.com/blogs/news/male-vs-female-mosquitoes-whats-the-difference

https://www.dupageforest.org/blog/mosquito-facts

https://www.researchgate.net/figure/Differences-in-the-head-of-male-and-female-anopheline-and-culicine-mosquitoes_fig4_262450744

https://www.eastsidemosquito.com/mosquito-biology

https://www.ecolab.com/pages/common-types-of-mosquitoes

https://www.ecoguardpestmanagement.com/pest-resources/what-are-mosquitoes

https://www.cmmcp.org/mosquito-information/faq/how-long-do-mosquitoes-live https://megacatch.com/mosquito-lifecycle-faqs/#:~:text=Female%20mosquitoes%20can%20lay%20a,life%20cycle%20starts%20over%20again.