Nấm gây bệnh trên cây hồ tiêu

NẤM GÂY BỆNH TRÊN CÂY HỒ TIÊU

I. Giới thiệu

Hồ tiêu đang là cây trồng có giá trị kinh tế ở Việt Nam, giá tiêu ổn định trong nhiều năm, người trồng có thu nhập cao.

Chính vì vậy, việc mở rộng diện tích và đầu tư thâm canh cho cây hồ tiêu không ngừng tăng lên. Đó cũng là yếu tố góp phần làm các loại dịch hại có điều kiện phát sinh và phát triển.

Năm	2011	2012	2013	2014
Diện tích trồng	55.7	60.2	69	83.8

(http://fsiu.mard.gov.vn/data/trongtrot.htm)

Nghiên cứu trên thế giới phát hiện có 105 loài nấm gây bệnh trên cây tiêu được phân lập từ rễ, thân, lá, đất như Pythium, Puccinia, Phytophthora, Fusarium, Alternaria, Colletotrichum, Curvularia, Cylindrocarpon, Corticilium, Lasiodiplodia, Rhizoc- tonia, Verticillium, Cladosporium, Acremonium, Aphanoascus, Aureobasidium, Cephaliophora, Cephalosporium, Cercosporina, Fusariella, Haplariopsis, Nadsonia, Exobasidium, Didymostilbe, Haplariopsis…

Trong số đó, có 3 loài nấm hại phổ biến, gây thiệt hại nặng đến năng suất cây hồ tiêu:

Bệnh	Tác nhân gây hại	Bộ phận gây hại	Mức độ phổ biến	Mức độ gây hại
Chết nhanh	Phytophthora sp.	Khu vực gốc, rễ, lá, gié tiêu, quả	+++	+++
Chết chậm	Fusarium sp. Tuyến trùng	Rễ	+++	+++
Thán thư	Colletotrichum sp.	Lá, thân, gié tiêu, quả	+++	++

Ghi chú: +++ rất phổ biến, rất nghiêm trọng; ++ phổ biến, trung bình; +: ít, nhẹ (Nguồn: Nguyễn Tăng Tôn, 2005)

Ngoài ra, trên cây hồ tiêu còn bị một số bệnh ít phổ biến khác mà tác nhân gây ra là nấm hại như bệnh khô cành – khô trái, bệnh nấm chỉ, bệnh nấm hồng, bệnh thối rễ do mốc trắng, bệnh héo do nấm hạch, bệnh bồ hóng.

II. Các triệu chứng và nguyên nhân bệnh hại cây hồ tiêu

1. Bệnh chết nhanh

a. Triệu chứng:

Hình 1: - Rễ tiêu thối

- Thân tiêu dưới gốc biểu hiện các vết nâu đen

- Lá tiêu đột ngột héo và rụng, lá chuyển màu đen dù vẫn còn treo trên dây

b. Tác nhân gây bệnh: nấm Phytophthora sp.

Nấm Phytophthora sp. có khả năng tấn công lên tất cả các bộ phận trên cây tiêu như rễ, cổ rễ, lá, dây tiêu, gié và trái

2. Bệnh chết chậm

a. Triệu chứng:

Hình 7: - Cây tăng trưởng chậm

- Lá chuyển từ xanh nhạt, úa vàng, lá rụng dần từ dưới tán lá lên cao

- Rễ bị thối và thâm đen, đôi khi xuất hiện u sưng

b. Tác nhân gây bệnh: nấm Fusarium sp. kết hợp với tuyến trùng gây hại thực vật

3. Bệnh thán thư

a. Triệu chứng:

b. Tác nhân gây bệnh: nấm Colletotrichum sp.

Sự khác biệt giữa bệnh cháy lá thán thư với bệnh thiếu kali

	Cháy lá thán thư	Cháy lá thiếu kali
Giống	Cháy đầu lá	Cháy đầu lá
Khác	Có viền đen, quần vàng xung quanh	Không có viền đen

4. Một số bệnh khác ít phổ biến

a. Héo vàng do Fusarium oxyporum, phát hiện trên rễ, thân và lá:

b. Bệnh khô cành, khô trái do Septobasisium

c. Bệnh nấm chỉ do Marasmiellus scandens, Marasmius equicrinis gây bênh trên lá và thân

d. Bệnh nấm hồng do Corticium salmonicolor gây bệnh e. Bệnh thối rễ mốc trắng do Rigidoporus microporus gây

trên Lá, thân, cành, trái bệnh trên rễ

d. Bệnh héo do nấm hạch Sclerotium rolfsii

g. Bệnh bồ hóng Capnodium sp.trên lá

3. Kết luận

Ngành hồ tiêu Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức và phát triển thiếu bền vững, nhất là diện tích hồ tiêu phát triển quá nhanh, vườn cây được đầu tư thâm canh cao độ, nhiều vườn tiêu bị hủy diệt do sự phá hại của nấm bệnh và sâu hại… gây thiệt hại lớn cho bà con nông dân.

Cây hồ tiêu rất dễ bị nấm hại tấn công, đặc biệt là 3 loại nấm phổ biến Phytophthora, Fusarium, Colletotrichum có ảnh hưởng rất lớn đến năng suất của vườn tiêu và chi phí điều trị bệnh rất tốn kém. Do đó, nhà nông cần quản lý bệnh hại trên câyhồ tiêu bằng biện pháp tổng hợp để phòng trừ bệnh hiệu quả và tạo điều kiện phát triển bền vững ngành hồ tiêu Việt Nam.

Hiện nay, kỹ thuật canh tác theo hướng hữu cơ sinh học đang là một hướng đi mới nhằm cải tạo môi trường đất trồng trọt, phòng ngừa nấm bệnh và là tiền đề để xây dựng nền canh tác hữu cơ bền vững cho cây hồ tiêu. Ứng dụng vi sinh quản lý nấm bệnh trong trồng trọt hồ tiêu sẽ giảm thiểu dư lượng thuốc hóa học trong nông sản sau thu hoạch, nâng cao giá thành tiêu Việt Nam trên thị trường quốc tế, đồng thời giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường và không gây hại đến sức khỏe con người.

Tài liệu tham khảo